De komkommer behoort tot de komkommerfamilie en werd ruim 3000 jaar geleden al gekweekt.
Je bekijkt de voor mobiel aangepaste versie van de pagina.
Die voor tablets, laptop en desktop biedt ook algemene informatie, zoals herkomst en teelt.
Komkommer (Cucumis sativus). Voorzaaien in kweekbakjes vanaf half april – half mei kunnen de plantjes naar buiten. Komkommers voor de binnenteelt (kas) kunnen eerder gezaaid worden – half maart. Ook uit komkommers moeten de uitlopers uit de bladoksels weggenomen worden (dieven). Voor een grotere oogst is toppen van de plant noodzakelijk. Zelf zaaien hoeft niet; in de handel zijn geënte komkommerplantjes te koop. Deze zijn aardig bestand tegen ziektes en leveren een rijke oogst. Komkommers moeten opgebonden worden. Komkommers zijn gevoelig voor meeldauw: zorg voor een open, zonnige plek en geef regelmatig water. Knip aangetaste bladeren en een teveel aan blad (de lange uitlopers zonder bloemen) weg. Bij kasteelt is het nodig om de kas regelmatig te beluchten (deur open). In juni en juli is de oogst overvloedig. Blijf oogsten, dan blijft de plant komkommers produceren.
Plaaginsect
Stipvormige plekjes op het blad; mijten aan de onderkant: bonenspintmijt (Tetranychus urticae).
Misvormde vruchten: behaarde wants (Lygus rugulipennis).
Misvormd blad: bladluis.
Blad wordt geel en bobbelig; eitjes aan de onderzijde blad: kaswittevlieg (Trialeurodes vaporariorum).
Bij kasteelt: zilverkleurige vlekjes met er omheen donkergroene vlekjes (uitwerpselen): tabaktrips (Thrips tabaci).
Gekruld bladeren; hier en daar zit een luis van ongeveer 2 mm grootte: groene perzikluis (Myzus persicae).
Schimmels & ziektes
Witte plekken op de bladeren; groei vertraagt: echte meeldauw (Ascomycetes).
Wit, wollig schimmelpluis: slijmrot (Sclerotinia sclerotiorum).
Plant verwelkt en bladeren verkleuren aan één kant geel. Op stengel en ranken ontstaat wit (soms roze) schimmelpluis: verwelkings
Natte, rotte plekken onderaan de stengel: Fusariumrot (Fusarium solani).
Blad raakt bedekt met een poederachtige schimmel: zonnebloemmeeldauw (Podosphaera fusca)..
Onderste bladeren worden geel, plant gaat slap hangen omdat de wortels geen water meer kunnen opnemen: aantasting door zwart wortelrot (Phomopsis sclerotioides).
Vierkante vlekken op het blad; bacterieslijm, vrucht gaat rotten: bacterievlekkenziekte (Pseudomonas syringae).
Geelgroene, kringvormige vlekken op het blad; slingerende lijntjes: komkommermozaïekvirus.
Blad en vruchten worden bedekt door een dikke laag schimmel en verwelken: verwelkingsziekte (Verticillium spp).
Wit schimmelpluis aan de onderkant van de bladeren: valse meeldauw. Meestal betreft het de onderste bladeren omdat de schimmelsporen door opspattende regen op het blad terechtkomt. Bij echte meeldauw zit het pluis aan de bovenkant van de bladeren.
Lichte en donkergroene vlekken op jonge bladeren, ontstaan van donkergroene bobbels. Volgroeid blad vertoont een vlekkerig patroon: komkommerbontvirus.
Midden op de bladeren ontstaan vlekken; deze breiden zich uit, waarna het blad afsterft. Komkommers die op de grond liggen, ontwikkelen kleine, geelbruine tot bruine, waterige vlekken. Naarmate de ziekte zich verspreidt, breiden de vlekken uit en worden ze korstig en onregelmatig gevormd: omvalziekte (Rhi
Overig
Bladstengeltjes groeien uit de bladoksels: uitlopers onvoldoende verwijderd – dieven.
De geoogste komkommers smaken bitter; dit kan verschillende oorzaken hebben:
- De wat oudere rassen hebben mannelijke en vrouwelijke bloemen. Bij bestuiving van de vrouwelijke bloem met het stuifmeel van de mannelijke ontstaan bittere komkommers met veel zaad. Verwijder daarom bij oudere rassen (en heirloom) de mannelijke bloemen. De vrouwelijke bloem is herkenbaar aan de kleine verdikking (het vruchtbeginsel) tussen steel en bloem. Moderne rassen en F1-hybrides hebben voornamelijk vrouwelijke bloemen, waardoor de kans op bestuiving klein is. Buiten de kas kunnen deze komkommers nog wel bestoven worden door andere komkommerachtigen.
- Onregelmatig watergeven in periodes met heet en droog zomerweer (hittestress) maken komkommers bitter.
- Te laat geoogste komkommers smaken vaak bitter.
- Als de komkommerplanten gekruist zijn, kan de kruising cucurbitacine bevatten. Dat is een bittere, giftige stof. De komkommers zijn dermate bitter dat ze oneetbaar zijn, en dat is maar goed ook, want cucurbitacine kan ernstige schade aan de gezondheid veroorzaken.
Mannelijke bloem, foto: Rasbak – CC BY-SA 3.0
Vlekjes op de komkommers: rijpende komkommers ‘schuren’ door stevige wind tegen de buurbladeren. Door ze in een serre, kas of op een windstille plek te telen, wordt schuurschade voorkomen.
