A B C D E F G H I J K L M N O P R S T U V W X Z

Berk

Berk is een boom uit de berkenfamilie. Berken zijn winterhard en zijn overal op het noordelijk halfrond te vinden.

Je bekijkt de voor mobiel aangepaste versie van de pagina.
Die voor tablets, laptop en desktop biedt ook algemene informatie, zoals herkomst, giftigheid en teelt.

Foto: CC0 Public Domain
  • Blad en sap van de berk is niet giftig.

Berk (Betula) is een boom uit de berkenfamilie (Betulaceae). Berken zijn winterhard en zijn overal op het noordelijk halfrond te vinden.
Snoeien van de berk kan in de herfst en winter als de sapstroom nagenoeg stilstaat. In de lente vlak voor en tijdens het uitkomen van de bladeren is de sapstroom erg sterk en dat kan bij snoeien tot bloeden van de boom leiden.
De berk komt van nature voor in moerassen en andere vochtige gronden. Berken zijn pioniersplanten: ze bezetten snel open plekken in het bos.
Berken zijn niet veeleisend wat de grond betreft.
Net als beuken leven berken in symbiose met bodemschimmels. Vooral de vliegenzwam wordt vaak bij berken aangetroffen.
Berken verdragen snoei slecht omdat het berkenhout heel zacht is en snel rot.

Plaaginsect

Berkensmalsnuit, foto: Aiwok – CC BY-SA 3.0

Schade aan blad, gele plekjes en gaatjes: berkensmalsnuit (Kleidocerys resedae).

herkennen wantsen op berk
Gewone kielwants met eitjes, foto: Bj.schoenmakers – CC0 Public Domain

Lichte schade aan de bladeren en zaden: Gewone kielwants (Elasmucha grisea).

Luizen op het blad: lindebladluis (Eucallipterus tiliae). Deze luis scheidt honingdauw af waarop roetdauw ontstaat.

Bastaardrups, larve van de lindebladwesp eet bladmoes van blad
Larven van de lindebladwesp op een eikenblad, foto: Rasbak – CC BY-SA 3.0

Ongeveer 1 cm kleine , donkergetinte, slijmerige slakjes vreten aan het bladmoes tussen de nerven van de bladeren. Daardoor wordt het overgebleven bladmoes bruin en kan het blad afvallen: slakvormige bastaardrups (larven van de lindebladwesp – Caliroa annulipes).

herkennen vraatsporen berkenspintkever
Rij gaatjes op de stam van een berk, foto: CC0 Public Domain

Op de stam ontstaat in de lengterichting een reeks gaatjes: de grote berkenspintkever (Scolytus ratzeburgi).

Schimmels & ziektes

Heksenbezems, foto: MPF – CC BY 2.5

Een bonte verzameling uitgegroeide takjes: heksenbezem (Taphrina betulina).

Berkenzwam, foto: Fred Bastemeyer

Een 10 tot 30 cm grote roestbruine of grijze zwam aan de stam: berkenzwam (Piptoporus betulinus).

Boomkanker, foto: MarkusHagenlocher – CC BY-SA 3.0

Wildgroei en woekeringen op de stam: boomkanker

herkennen schade roetschorsziekte
Roetschorsziekte op esdoorn, foto: bjoerns – CC BY-SA 4.0

Donkerbruine tot zwarte plekken op de schors, vroege bladval en verdroogde takken in de kruin: roetschorsziekte (Cryptostroma corticale).

herkennen berkenweerschijnzwam
Berkenweerschijnzwam op de stam van een berk, foto: Aurelijus Banelis, CC BY-SA 4.0

Op de stam ontstaat een zwarte, onregelmatige verdikking. De grootte varieert van 4 tot 40 cm in diameter en 10–15 cm in dikte: berkenweerschijnzwam (Inonotus obliquus).

herkennen van Phytophthora op berk
Door Phytophthora aangetaste berk bloedt, foto: Arie de Vreugd

De berk bloedt hevig uit een door Phytophthora aangetaste plek.

Overig

Berk bloedt hevig na het snoeien: het snoeien heeft plaatsgevonden tijdens of vlak voor het uitlopen van het blad. Het bloeden is nauwelijks te stelpen.

Vliegenzwam, foto: CC0 Public Domain

Vliegenzwammen worden vaak aangetroffen onder berken.

herkennen schuim op stam van bomen
Schuim op de stam, foto: Monique Beers

In het vroege voorjaar verschijnt schuim onderaan de stam: boomschuim.